امکان پذیری توسعه بهره وری کشاورزی با سرشماری عمومی کشاورزی

به گزارش دنیای اسرار،سید محمد موسوی (دکترای علوم ارتباطات اجتماعی)مشاور ریاست و رئیس اداره روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان پژوهشگر و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان-در سراسر جهان توسعه یافته سرشماری عمومی کشاورزی، به عنوان یک ابزار جامع و سیستماتیک، امکان تحلیل دقیق ساختار بخش کشاورزی و ارائه تصویری کامل از وضعیت تولید، وضعیت اراضی کشاورزی و توزیع منابع طبیعی را فراهم می‌آورد.
از آغاز سرشماری عمومی کشاورزی در این استان اصفهان و همزمان با سراسر کشور ۸۶۷ نفر نیروی اجرایی در این سرشماری مشارکت دارند و نیروهای اجرایی سرشماری کشاورزی اصفهان در بخش های مختلف مانند مامور سرشماری (۲۷۱ نفر)، کارشناس فنی اجرایی (۷۹ نفر) و معاون فنی و آموزشی (۲۸ نفر) فعالیت دارند و نتایج سرشماری برای تصمیم گیری و برنامه ریزی موثر است و به بهبود وضعیت کشاورزی هر منطقه کمک می کند.
این سرشماری در بخش های مختلف کشاورزی مانند زراعت، باغداری، دامداری سبک و سنگین، تولیدات گلخانه ای، آبزیان، کرم ابریشم، زنبورداری و طیور سنتی صورت می گیرد.
برخی از اهداف سرشماری کشاورزی را تهیه چارچوب آماری برای آمارگیری های نمونه ای، فراهم کردن اطلاعات لازم برای طبقه بندی تفصیلی از خصوصیات ساختاری واحدهای کشاورزی و تولید اطلاعات ساختاری در سطوح جغرافیایی کوچک با قابلیت ارائه در طبقه بندی های چند بعدی عنوان کرد.
شایان ذکر است ؛طرح سرشماری عمومی کشاورزی از سال ۱۳۵۲ در کشور آغاز شد و زمان انجام آن هر ۱۰ سال یک‌بار است.این سرشماری به تولید بهنگام داده‌ها برای برنامه‌ریزان و همچنین توسعه و آبادانی کشور کمک می‌کند.
اصفهان از پیشتازان صنعت کشاورزی ایران با ۵۶۸ هزار هکتار اراضی(معادل پنج درصد از مساحت استان و سه درصد از اراضی کشاورزی کشور) محسوب می‌شود.شرایط متنوع آب و هوایی این استان، استعداد تولید انواع محصولات را دارد به‌گونه‌ای که در مناطق گرم و خشک آن خرما، انار و پسته، در مناطق سرد و کوهستانی بادام و گردو و در مناطق معتدل و سرد انواع محصولات دانه‌دار و هسته‌دار کشت می‌شود.مجموع اراضی زراعی قابل‌ کشت استان حدود ۴۸۵ هزار هکتار است که در سال‌های نرمال از حیث بارش حدود ۷۰ درصد آن به کشت محصولات زراعی مانند انواع غلات، حُبوبات و محصولات علوفه‌ای، جالیزی و انواع سبزی و صیفی اختصاص می‌یابد.
تولید سالانه محصولات زراعی استان در شرایط عادی حدود ۴.۶ میلیون تُن و مجموع اراضی باغی استان حدود ۸۵ هزار هکتار است و مجموع تولیدات باغی و گلخانه‌ای این خطه در شرایط عادی حدود ۸۸۶ هزار تُن برآورد می‌شود.
داده‌های حاصل از سرشماری، امکان شبیه‌سازی مدل‌های اقتصادی مبتنی بر روش‌های پیشرفته تحلیل سیستم‌های پیچیده پیش بینی می‌سازد. داده‌ها در سطح کلان، به سیاست‌گذاران این امکان را می‌دهد که الگوهای بهینه بهره‌برداری از منابع را براساس اصول اقتصاد پایدار تدوین کرده و در راستای تقویت ظرفیت‌های تولیدی، تخصیص منابع را به‌طور مؤثرتر انجام دهند.
یکی از جنبه‌های برجسته سرشماری عمومی کشاورزی، فراهم‌آوردن ابزارهای تحلیلی برای ارزیابی بهره‌وری نهاده‌ها و کارایی فرآیندهای تولید است.
داده‌های آماری به‌دست‌آمده از سرشماری کشاورزی، در کنار شاخص‌های کلیدی عملکرد مانند بهره‌وری کار و سرمایه، می‌تواند به تحلیل‌های مقایسه‌ای بین واحدهای مختلف تولیدی و مناطق کشاورزی کمک کند.
این اطلاعات از اهمیت ویژه‌ای در زمینه سنجش بهره‌وری منابع طبیعی و کشاورزی برخوردار بوده و در محیط‌های خشک و نیمه‌خشک، زمینه‌ساز بهینه‌سازی استفاده از منابع کمیاب مانند آب و خاک می‌باشد.
در دنیای مدرن کشاورزی، با توسعه فناوری‌های نوین و استفاده از داده‌های ماهواره‌ای، سنجش دقیق‌تر وضعیت مزرعه و منابع مورد نیاز تولید به‌واسطه سرشماری عمومی کشاورزی امکان‌پذیر می‌شود.
نتیجه گیری :یکی از ابعاد مهم سرشماری عمومی کشاورزی، تحلیل ابعاد اجتماعی- اقتصادی جوامع کشاورزان است و اطلاعات جمع‌آوری‌شده از سرشماری در زمینه متغیرهایی چون درآمد کشاورزان، وضعیت اجتماعی و آموزشی، دسترسی به فناوری‌ها و خدمات کشاورزی، و میزان اشتغال در بخش کشاورزی، به‌عنوان مبنای تحلیل‌های اجتماعی- اقتصادی استفاده می‌شود.این سرشماری‌ها می‌توانند به‌عنوان مبنای اطلاعاتی برای مدل‌سازی و تحلیل داده‌های مربوط به کشاورزی دقیق مورد استفاده قرار گیرند. در این راستا، سرشماری کشاورزی می‌تواند در شبیه‌سازی الگوریتم‌های بهینه‌سازی مصرف نهاده‌ها، مدیریت پیشرفته آبیاری و استفاده از سموم و کودها، نقش مهمی را ایفا کند.
سرشماری عمومی کشاورزی با فراهم‌آوردن اطلاعات پایه و مستند، به‌طور مستقیم بر تدوین سیاست‌های کلان امنیت غذایی و حفاظت از منابع طبیعی تأثیر می‌گذارد.