«از نفت تا نوآوری؛ روایت پالایشگاه اصفهان در اقتصاد سبز ایران»

«از نفت تا نوآوری؛ روایت پالایشگاه اصفهان در اقتصاد سبز ایران»

گزارش از نشست خبری مدیرعامل پالایشگاه نفت اصفهان با اصحاب رسانه

 به گزارش دنیای اسرار ،پالایشگاه نفت اصفهان، از بزرگ‌ترین مراکز انرژی کشور، در سال‌های اخیر وارد مرحله‌ای تازه از توسعه صنعتی، زیست‌محیطی و مسئولیت اجتماعی شده است؛ مرحله‌ای که در آن مفهوم تولید سوخت، با نگاه به آینده کم‌کربن و تعهد به زندگی سالم مردم، بازتعریف شده است. آنچه در نشست خبری اخیر غلامرضا باقری دیزج، مدیرعامل این شرکت، با حضور اهالی رسانه مطرح شد، تصویری روشن از صنعتی ارائه داد که می‌خواهد از مرزهای سنتی پالایش عبور کرده و نماد گذار ایران به صنعت سبز شود.

بومی‌سازی به‌مثابه ستون پایداری تولید

در ابتدای نشست، مدیرعامل شرکت اعلام کرد: بیش از ۸۵ درصد تجهیزات و قطعات پالایشگاه نفت اصفهان بومی‌سازی شده و از این میزان، ۶۵ درصد در خودِ اصفهان ساخته می‌شود. این دستاورد، به گفته وی، نتیجه اعتماد به دانش و توان متخصصان ایرانی است؛ روندی که کاهش وابستگی به واردات، عبور از محدودیت‌های تحریمی و صرفه‌جویی‌های بزرگ ارزی را در پی داشته است. او تأکید کرد هزینه تولید داخلی به‌مراتب کمتر از خرید خارجی است و مشکلاتی چون گشایش LC و تشریفات طولانی واردات تجهیزات، دیگر مانع تداوم توسعه نیستند.

باقری دیزج بومی‌سازی را تنها یک سیاست اقتصادی ندانست، بلکه آن را محور تاب‌آوری ملی در صنعت انرژی خواند و افزود: «خودکفایی علاوه بر اشتغال‌زایی، از خروج ارز از کشور جلوگیری می‌کند و ضامن استمرار تولید در شرایط بحرانی است.»

از توسعه کمی تا کیفیت پایدار

مدیرعامل پالایشگاه تصریح کرد که دیگر برنامه‌ای برای گسترش کمی ظرفیت تولید وجود ندارد؛ جهت‌گیری تازه بر توسعه کیفی فرآورده‌ها و تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر است. مأموریت کلان این مجموعه، تبدیل پالایشگاه اصفهان به یک «پالایشگاه سبز» است؛ مجموعه‌ای که بر پایه پروتکل‌های پاریس، کنترل دقیق گازهای گلخانه‌ای و کاهش انتشار آلاینده‌ها را هدف گرفته است.

به گفته باقری، حرکت به‌سوی کیفیت‌سازی نه تنها پاسخ به الزامات جهانی تولید سوخت پاک است، بلکه شاخصی از مسئولیت‌پذیری اجتماعی و احترام به حقوق نسل‌های آینده محسوب می‌شود.

دو طرح کلیدی برای جهش زیست‌محیطی

در این مسیر، دو پروژه‌ی بزرگ صنعتی، نقش ستون فقرات برنامه‌های توسعه‌ای را ایفا می‌کنند: طرح RHU و طرح RFCC.

مرحله نخست RHU با بیش از ۷۵ درصد پیشرفت، تا پایان سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد و با سرمایه‌گذاری ۵۸۰ میلیون یورو، وظیفه دارد ناخالصی‌ها و گوگرد موجود در ته‌ماند برج‌های تقطیر را حذف کند. این طرح، قرار است میزان گوگرد مازوت پالایشگاه را از ۳.۵ درصد به ۰.۵ درصد کاهش دهد — گامی مؤثر برای کاهش یکی از مهم‌ترین منابع آلایندگی صنعتی.

در کنار آن، طرح RFCC نیز با سرمایه‌گذاری ۸۸۶ میلیون یورو و حدود ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی، در حال اجراست. هدف این طرح، تولید فرآورده‌های سبک و محصول جدید پروپیلن از مواد سنگین است؛ طرحی که سالانه ۲۶۴ میلیون یورو سودآوری به همراه خواهد داشت و مسیر ورود پالایشگاه به زنجیره ارزش پروپیلن را هموار می‌کند. مجموع این طرح‌ها، نه تنها به بهبود بازده اقتصادی کمک می‌کند، بلکه پالایشگاه را از تولید سوخت صرف، به تولید محصولات پتروشیمی پاک و کم‌کربن هدایت می‌کند.

سوخت‌های یورو ۵؛ نشانه تغییر رویکرد

در سال‌های اخیر، پالایشگاه اصفهان موفق شده روزانه حدود ۱۴ میلیون لیتر بنزین یورو ۵ و ۲۳ میلیون لیتر گازوئیل یورو ۵ تولید کند؛ فرآورده‌هایی که سهم معناداری در کاهش آلاینده‌های هوای شهرهای مرکزی کشور دارند. حدود ۲۵ درصد از سوخت مورد نیاز کشور از جمله بنزین و گازوئیل، در همین پالایشگاه تولید می‌شود و ۱۷ استان به‌طور مستقیم از محصولات آن بهره می‌برند.

مدیرعامل شرکت یادآور شد که اجرای طرح‌های زیست‌محیطی در پالایشگاه اصفهان داوطلبانه و فراتر از الزامات قانونی انجام شده است. او گفت: «طبق پنج قانون ملی در حوزه محیط‌زیست پالایشگاه‌ها، دولت مکلف به اقدام است، اما ما بدون اتکای مالی به بودجه دولتی، این مسیر را ادامه می‌دهیم.» این اقدام، پالایشگاه را در موقعیتی ویژه قرار داده است تا به الگوی صنعت سبز کشور تبدیل شود.

کاهش آلاینده‌ها و حفظ تعادل انرژی

به گفته باقری دیزج، میزان تولید آلاینده‌های COx، NOx و SOx در کوره‌های پالایشگاه در محدوده مجاز است و با حذف ۳۰۰ تُن گوگرد از نفت کوره، سطح گوگرد خروجی به زیر نیم درصد رسیده است. این پالایشگاه توانسته با مهندسی دقیق، میان تولید سوخت و حفظ محیط‌زیست تعادلی پایدار ایجاد کند؛ تعادلی که نقش بسزایی در تأمین انرژی ایمن کشور، به‌ویژه در فصول سرد دارد.

استقلال مالی و شفافیت اقتصادی

یکی از نقاط قوت عملکرد پالایشگاه، عدم وابستگی کامل به بودجه دولتی است. باقری دیزج اعلام کرد که تمامی هزینه‌های جاری، سرمایه‌ای و توسعه‌ای از محل درآمدهای داخلی شرکت تأمین می‌شود. در سال گذشته، ۶۰ درصد سود پالایشگاه بین سهامداران توزیع شده است — نشانه‌ای از ثبات مالی و بهره‌وری پایدار.

بزرگ‌ترین سهامدار این پالایشگاه استانداری اصفهان است؛ در کنار شرکت آوای سلامت، سهام عدالت و بانک رفاه کارگران. این ترکیب سهامداری باعث شده تصمیم‌های کلان مجموعه در هماهنگی با نهادهای اقتصادی و اجتماعی استان اتخاذ شود.

اصلاح ساختار مصرف آب و انرژی

در حوزه منابع طبیعی، پالایشگاه اصفهان یکی از پیشگامان مدیریت مصرف به شمار می‌رود. بر اساس گزارش نشست، حدود ۵۰ درصد از نیاز آب پالایشگاه از پساب‌های شهری و مابقی از آب دریا تأمین می‌شود، بدون استفاده از آب شرب شهری. همچنین اجرای طرح‌های بازیافت و تصفیه آب صنعتی، موجب شده چرخه مصرف به شکل بسته عمل کند؛ اقدامی که معادل قطع وابستگی به منابع آب شیرین کشور است.

مدیرعامل توضیح داد که در بسیاری از واحدها، آب خاکستری و شور جایگزین آب تازه شده است. هدف نهایی، استفاده کامل از منابع غیرمتعارف و کاهش ردپای زیست‌محیطی در منطقه است.

مسئولیت اجتماعی؛ پیوند صنعت و جامعه

در بخش دیگری از نشست، باقری دیزج از اختصاص دو هزار و پانصد میلیارد ریال بودجه به پروژه‌های مسئولیت اجتماعی در شاهین‌شهر و سایر مناطق استان خبر داد. بنا به گفته او، بیشترین سهم این طرح‌ها مربوط به پروژه‌های عمرانی و اجتماعی در شهرستان شاهین‌شهر است. علاوه بر آن، سهم تعیین‌شده توسط استانداری و شورای برنامه‌ریزی استان، ۲۵۰ میلیارد تومان از عوارض آلایندگی پالایشگاه را شامل می‌شود که مستقیماً در پروژه‌های شهری هزینه می‌شود.

او در سخنان پایانی تأکید کرد: «ما در برابر افکار عمومی مسئولیم. اطلاع‌رسانی شفاف و همکاری با رسانه‌ها به اصلاح مسیر توسعه کمک می‌کند. اگر نقصی وجود دارد، مردم باید بدانند و برای جبران آن همراهی کنند.»

بازدید خبرنگاران از پروژه‌های توسعه‌ای

پس از پایان نشست، خبرنگاران از نزدیک به بازدید پروژه‌های در حال ساخت RFCC و RHU و سوله‌های تولید مشعل پویا پرداختند؛ سازه‌هایی که نماد تلاش نیروهای متخصص ایرانی در عرصه مهندسی است. مشاهده روند ساخت، استفاده از تجهیزات بومی و پیشرفت منظم طرح‌ها، تصویری دقیق از ظرفیت واقعی صنعت داخلی ارائه داد.

تاب‌آوری و پدافند غیرعامل؛ ضامن پایداری ملی

در بخش پایانی برنامه، یاسین محمدی، مدیر بهداشت، ایمنی، محیط‌زیست و پدافند غیرعامل پالایشگاه، گزارش کاملی از اقدامات امنیتی ارائه کرد. او گفت: «پالایشگاه اصفهان در زمره مناطق حیاتی کشور قرار دارد و پدافند غیرعامل اولویتی راهبردی است.» طرح جامع مدیریت پدافند غیرعامل شهرک انرژی اصفهان تصویب شده و ارتباط مستقیم با مرکز SOC استان دارد تا در شرایط بحرانی، هماهنگی کامل میان نهادها برقرار باشد.

محمدی از تقویت امنیت سایبری خبر داد و تأکید کرد که شبکه‌های فنی پالایشگاه کاملاً مستقل از شبکه‌های عمومی IT هستند؛ قطعات حساس با نظارت ویژه تأمین می‌شود تا خطر نفوذ یا حمله سایبری به حداقل برسد. همچنین طرح‌های مقاوم‌سازی در برابر تهدیدات پهپادی و ایجاد سد دفاعی در محدوده شهرک انرژی اجرا شده تا استمرار تولید در هر شرایطی تضمین شود.

چکیده عملکرد پالایشگاه در افق صنعت سبز ایران

پالایشگاه نفت اصفهان، با ظرفیت ۳۷۵ هزار بشکه در روز و تولید بیش از ۳۰ نوع فرآورده اصلی و ویژه در زمینی به وسعت ۳۴۰ هکتار، امروز به الگویی از پیوند صنعت و محیط‌زیست تبدیل شده است. مجموعه‌ای که توانسته نشان دهد توسعه صنعتی و صیانت از طبیعت، در ایران قابل جمع شدن‌اند؛ به شرط آنکه راهکارها بر دانش بومی، اراده ملی و برنامه‌ریزی دقیق استوار باشند.

این پالایشگاه با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، کاهش چشمگیر آلودگی، صرفه‌جویی در مصرف آب، تولید سوخت‌های استاندارد یورو ۵ و گام برداشتن در مسیر انرژی‌های پاک، اکنون نه تنها بار تأمین سوخت کشور را به دوش می‌کشد، بلکه نشانه‌ای از بلوغ صنعتی و مسئولیت اجتماعی در ایران معاصر است.

خبرنگار:علیرضاهژبری