اتيسم مجازي چيست؟

سندرم ديجيتال بيبي يا “اوتيسم مجازي” يک اختلال نوظهور شبيه به اوتيسم است که به علت استفاده بيش از حد کودکان زير 2 سال از گوشي، تلويزيون ،تبلت و… ايجاد مي‌شود.

به گزارش دنیای اسرار :سندرم ديجيتال بيبي يا “اوتيسم مجازي” يک اختلال نوظهور است. اختلالي شبيه به اوتيسم همراه با تاخير کلامي، شناختي، اختلال حسي، مشکلات اجتماعي و ارتباطي که به علت استفاده بيش از حد کودکان زير دو سال از گوشي، تلويزيون، تبلت و… ايجاد مي‌شود.
امروزه متاسفانه به علت مشغله‌هاي خانواده و عدم زمان کافي براي ارتباط با فرزندشان، گوشي، تبلت و تلويزيون جاي آن را گرفته و عدم تحرک و دريافت موارد بالا در خانه و بازي نکردن و عدم ارتباط کودک با همسالان به همراه پر کردن جاي خالي آن توسط گوشي و تلويزيون و تبلت باعث ايجاد اين اختلال شده است.
مراقبت‌هاي اين دوره در زندگي کودک بسيار تعيين کننده است. درکودکاني که به هر دليلي، زير 2 سال از صفحات ديجيتال استفاده مي‌کنند به دليل محدود شدن مغز به پردازش اطلاعات صوتي تصويري ديجيتالي، عملکرد و ساختار مغز به شکل طبيعي تکامل نخواهد يافت. تعامل با همسالان و ساير اطرافيان يک راه ضروري براي رشد مهارت‌هاي اجتماعي و ارتباطي و در نهايت رشد دستگاه عصبي بطور طبيعي است و استفاده بيش از حد از وسايل ديجيتال همچون گوشي و تبلت اين فرصت را از اين کودکان سلب خواهد کرد.
در واقع به دليل محروميت اين کودک از دريافت انواع محرک‌ها و ارتباط اجتماعي، مدار‌هايي در مغز تشکيل نخواهد شد. براي نمونه رشد حرکتي، رشد کلامي، رشد ارتباطي و اجتماعي در کودکان مبتلا به سندروم ديجيتال بيبي، دچار نقص خواهد شد. تحقيقات نشان مي‌دهد اگر کودکان زير دوسال به مدت زيادي در معرض موبايل، تلويزيون، تبلت و هر نوع صفحه ديجيتالي باشند دچار اختلالي شبيه به اوتيسم يا بيش فعالي يا ترکيبي از هردو خواهند شد.
چرا سندرم کودک ديجيتال رخ مي‌دهد؟
بزرگ‌ترين دليل ابتلا به سندرم ديجيتال، استفاده بيش‌ازحد از وسايل ديجيتال است. مطالعات نشان مي‌دهند کودکاني که کمتر از 3 ساعت در روز از وسايل ديجيتال استفاده مي‌کنند، بازه توجه بيشتر و تأخير زباني کمتري دارند. اما کودکاني که بيش از 3 ساعت در روز از وسايل ديجيتال استفاده مي‌کنند، بيش‌فعال هستند و بازه‌ توجه کوتاه و تأخير زباني بيشتري دارند.
از آن جا که کودکان در تمام طول روز در خانه هستند، والدين به کمک اين دستگاه‌ها و از طريق سرگرم کردن و مشغول نگه داشتن فرزند خود با آنها فرصتي براي آزادي، تنهايي و رسيدگي به امور و کارهاي روزانه خود مي‌يابند، اين ابزارها کودک را آرام و ساکت نگه مي‌دارند و در عين حال تصور مي‌شود امنيت دارند و کمتر ممکن است دردسر ساز شوند.
همچنين برخي از والدين که در برقراري ارتباط با فرزند خود شکست مي‌خورند، براي جلوگيري از استرس دست به دامن اين ابزارها مي‌شوند در حالي که در صورت ادامه اين روند، همين دستگاه‌ها و تعامل وسواس گونه کودکان با محتواهاي ديجيتال در آينده موجب استرس بيشتر والدين خواهند شد.
مدل‌هاي اکولوژيکي رفتار معتقد هستند که ويژگي‌هاي کودک، عوامل محيطي، فضاي منزل و رفتار افراد مهم و خصوصا سبک فرزند پروري والدين بر استفاده از وسايل ديجيتال تاثيرگذار هستند. از طرفي نبايد فراموش کنيم که والدين اصلي‌ترين الگو براي کودکان خود هستند، در شرايطي که پدر و مادر ساعت‌هاي زيادي از روز خود را صرف استفاده از ابزارهاي ديجيتالي مي‌کنند و به نوعي حتي درگير اعتياد الکترونيکي هستند، چندان جاي تعجب نيست که کودکان هم با آن ها همانندسازي کنند.
تفاوت بين اوتيسم و سندرم ديجيتال
از آنجايي که استفاده از وسايل ارتباطي و اينترنت در سنين رشد مي‌تواند بر ساختار و عملکرد مغزي کودکان تاثير بگذارد؛ مي‌توان تا حدي اين موضوع را تاييد کرد که سندروم کودک ديجيتال منجر به بروز علائمي مانند اوتيسم مي‌شود. اما فراموش نکنيد که اين دو با يکديگر تفاوت‌هايي نيز دارند. در بيشتر موارد تاثير اين شرايط به طور موقت بوده و تقريبا مانند يک اعتياد و وابستگي است. با اينکه اوتيسم اختلالي عصبي رشدي بوده که تا پايان عمر همراه فرد مي‌باشد و زندگي او را تحت تاثير قرار مي‌دهد اما سندروم کودک ديجيتال قابل درمان بوده و مي‌توان نشانه‌هاي آن را برطرف نمود.
راهکارهاي پيشگيري از سندرم کودک ديجيتال:
در اين راستا والدين بايد خود الگويي خوبي در زمينه استفاده از وسايل ديجيتالي بوده و همچنين دسترسي فرزندان خود را کمي محدود کنند. از آنجايي که استفاده از اين وسايل در برخي موارد اجتناب ناپذير است؛ بهتر است براي مقابله با آن کودکان را تشويق به فعاليت بدني کرده و از بازي‌هاي بيشتري استفاده نمايند. کودک شما نبايد از زمان تولد تا دوسالگي در معرض صفحات ديجيتال باشد.
اين ممنوعيت به دليل مسئله مهم رشد و تکامل مغزکودک در اين سن است. در کودکاني با سن 2 تا 5 سال بايد به صورت زمانی محدود و کمتر از یک ساعت درروز، از ابزار ديجيتالي استفاده شود. اين استفاده بايد در بازه‌هاي زمانی 15 دقيقه و هدفمند باشد.
پس از 5 سالگي استفاده از صفحات ديجيتال به مدت 2 ساعت در روز مجاز است و لازم است قوانين مربوط به داشتن موبايل و استفاده از فضاي مجازي براي کودکان را نيز بدانيم. اولين قدم براي جلوگيري از پرورش کودکان ديجيتالي افزايش دانش و آگاهي و سواد رسانه‌اي پدر و مادرهاست و ديگر راهکارها شامل موارد زير است:
غني سازي محيط (environmental enrichment) با انواع محرک‌ها و افزايش فعاليت‌هاي مراقبتي مانند: در آغوش گرفتن، ماساژ دادن، تقليد متقابل و هر فعاليت تعاملي که براي کودک و والد لذت بخش باشد
قانون‌گذاري و تعيين حد و مرز زماني براي استفاده از گجت‌هاي ديجيتال و ايستادن مقتدارنه بر سر مرزهاي تعيين شده زيرا تعيين يک زمان مشخص براي استفاده از وسايل ديجيتال و ارائه فعاليت‌هاي جايگزين مثل بازي در فضاي باز، خواندن کتاب و بازي‌هاي خلاقانه، کمک مي‌کند تا کودک به مهارت‌ها و علاقه‌هاي جديدي دست پيدا کند و اعتماد به نفسش تقويت شود.
گشت‌و گذار در طبيعت و فضاي باز مثل پارک، ساحل، باغ و بوستان، انجام ورزش‌هاي مفرح و لذت بخش،پرورش گل‌و گياه و نگهداري از حيوانات خانگي مثل جوجه و گربه،استفاده از از اپليکيشن‌هاي ثبت و کنترل زمان،توليد محتواي آموزشي و سرگرم‌کننده متناسب با سن کودک، مي‌تواند جايگزيني مناسب براي دنياي ديجيتال باشد همچنین تعامل وگفتگو با کودک درباره مضرات استفاده بيش از حد از وسايل ديجيتال و تشويق به بيان احساسات و نظرات خود، مي‌تواند در اين زمينه مفيد باشد.
استفاده از برنامه‌هاي کنترل والدين مي‌تواند به محدود کردن دسترسي کودکان به محتواي نامناسب و مضر کمک کند.والدين به عنوان الگوي رفتاري براي کودکان، بايد خود نيز در استفاده از وسايل ديجيتال اعتدال را رعايت کرده و با فراهم کردن محيط پرورشي مناسب و محيطي امن و محرک براي کودک از رشد شناختي، عاطفي و فيزيکي او حمايت کنند.
استفاده از سيستم پاداش و تشويق به فعاليت‌هاي جايگزين،به اين شيوه که به کودک پاداش‌هايي بدهيد تا زمان استفاده از وسايل ديجيتال را کاهش دهد و به رفتار مثبت تشويق شود. بازي‌هاي فکري، ورزش، کتابخواني و ساير فعاليت‌هاي خلاقانه مي‌توانند جايگزين‌هاي جذابي براي دنياي ديجيتال باشند.
فعاليت‌هاي چون بازي‌هاي روميزي و خانوادگي فرصتي براي تعامل و گفتگو بين اعضاي خانواده فراهم مي‌کند و وابستگي به وسايل ديجيتال را کاهش مي‌دهد.
زمان صفحه نمايش را کاهش دهيد و حداقل يک ساعت قبل از خواب دستگاهتان را خاموش کنيد و آن را دور از اتاق خواب قرار دهيد.
وقتي به طور فعال از تلويزيون استفاده نمي‌کنيد و کاري با آن نداريد، تلويزيون را خاموش کنيد.
تهیه و تنظیم: سرگرد” مسعود سلطانيان” کارشناس پلیس فتا فرماندهی انتظامی استان اصفهان