وقتی مدیریت، جایگزین باران شد

دنیای اسرار ،یادداشتی از سمیرا خدری – در حالی که بسیاری از نقاط کشور در تابستان سال ۱۴۰۴ با چالش تامین پایدار آب شرب مواجه بودند، استان اصفهان به‌رغم شرایط جغرافیایی سخت و کم باران، شاهد یکی از موفق‌ترین عملکردهای تاریخی خود در زمینه تامین پایدار آب شرب بود

با وجود آن‌که جمعیتی در حدود 5 میلیون نفر در نزدیک به 1000 روستا و 102 شهر تحت پوشش خدمات‌رسانی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان قرار دارند اما هیچ گزارش رسانه‌ای از کمبود آب ثبت نشد، هیچ شکایت مردمی دریافت نگردید، هیچ قطعی طولانی مدت رخ نداد و مهم‌تر از همه مردم راضی بودند.

چه اتفاقی در اصفهان افتاد که در قلب فلات مرکزی ایران، جایی که باران کم می‌بارد و باد گرم و گرد و خاک نفس کشیدن را مشکل می‌سازد، بر خلاف تابستان‌های گذشته سکوت حاکم شد؟ سکوتی نه از ناامیدی، که از سر رضایت!

سکوتی که ناشی از قدردانی از نظارت دقیق، مدیریت هوشمند و عدالت در توزیع آب بود. این موفقیت محصول چندین‌ماه برنامه‌ریزی دقیق، اقدامات فنی هدفمند و تعامل صادقانه با مردم بود. معجزه‌ای رخ نداد بلکه مدیریتی آگاهانه و مسئولیت‌پذیر صورت گرفت.

مدیرعامل آبفای کشور: «بحران کمبود آب باید مدیریت شود»

در ابتدای سال‌جاری، «هاشم امینی» مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، اعلام کرد: «برای رفع تنش آبی، ۱۶۰ پروژه اضطراری در ۴۳ شهر و ۲۲ استان در حال اجراست.» اما او هم تاکید کرد: «وقتی منابع آبی با کمبود زیادی مواجه باشند، تنها راه نجات، مدیریت هوشمند است. بنابراین، اولویت باید به بهینه‌سازی شبکه، کاهش هدررفت و مدیریت تقاضا داده شود.»

عضو کارگروه کاهش هدررفت آب در انجمن بین المللی آب: کاهش هدررفت، هنوز در دستور کار جدی نیست

دکتر محمد رضا قاضی‌زاده، از اعضای کارگروه کاهش هدررفت آب در انجمن بین المللی آب IWA)) در برنامه راه‌حل بحران آب گفت: «می‌گویند چه‌کار کنیم تا بر مشکل کمبود آب در ایران فائق آییم؟» می‌گویم: «وقتی در کشور، استانی توانست میزان آب بدون درآمد را به 16 درصد کاهش دهد، حتماً استان‌های دیگر که میزان آب بدون درآمد آن‌ها 50 ، 60 و 70 درصد است نیز می‌توانند.»

در ادامه و در همین برنامه دکتر محمد فاضلی مشاو وزیر نیرو و رئیس سابق امور اجتماعی منابع آب و انرژی در سال‌های 1392 تا 1396 گفت: «ظرفیت‌های زیادی برای کاهش هدررفت آب وجود دارد، تکنیک‌های نوین، تجربیات موفق همه در دسترس‌اند اما هر وقت نام از کاهش هدررفت در شبکه‌های شرب به میان می‌آید ، فوراًگفته می شود دشوار است، پرهزینه است. در عوض، کسانی که به دنبال شیرین‌سازی آب دریا یا طرح‌های پُر هزینه تامین آب جدید که همان انتقال آب است هستند، ستایش و پاداش می‌گیرند، اما مدیرانی که به دنبال کاهش هدررفت، توسعه پایدار و مدیریت منابع هستند اغلب نادیده گرفته می‌شوند.»

او نمی‌خواست فقط انتقاد کند. می‌خواست آگاهی را جاری کند و در همین لحظه، در اصفهان، همان آگاهی تبدیل به عمل شده بود.

مدیرعامل آبفای استان اصفهان: اصلاح شبکه‌های آبرسانی، یک مسئولیت انسانی و اجتماعی است

ناصر اکبری، مدیرعامل آبفای استان اصفهان که از آذرماه 1403 مسئولیت این شرکت را برعهده گرفت با کوله‌باری از تجربه و دغدغه در نخستین هفته‌های حضورش دستور داد: شبکه‌های توزیع و خطوط انتقال فرسوده که دارای نشتی است، باید در اسرع وقت اصلاح و بازسازی شوند.

در نتیجه در پنج ماهه ابتدایی سال جاری 74 کیلومتر شبکه توزیع و خطوط انتقال در سطح استان اصلاح شد و با توجه به اقدامات صورت‌گرفته در سال‌های متوالی، میزان آب بدون درآمد به 6 .17 درصد رسید، کمترین رقم در کل کشور؛ در حالی که میانگین کشوری 31.7 درصد است.

اکبری مرتب به کارشناسانش گوشزد می‌کرد که اگر یک لوله بشکند، چه تعداد خانواده‌ بی‌آب می‌شوند و لذا نشت‌گیری و اصلاح شبکه‌های آبرسانی فقط یک تعمیر ساده نیست بلکه یک مسئولیت انسانی و اجتماعی است.

از چم‌آسمان تا دل کویر؛ آب، به هر نقطه رسید

شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان، با تأکید بر تأمین پایدار آب شرب در تمامی نقاط شهری و روستایی، حتی در دورترین و سخت‌گذرترین مناطق جغرافیایی، موفق شد بالاترین سطح رضایت مردم در تابستان ۱۴۰۴ را به دست آورد و آب شرب و بهداشت مورد نیاز مردم را ازبویین و میاندشت در تا شرقی‌ترین منطقه (خوربیابانک) و از اردستان و بادرود در شمال تا سمیرم در جنوب استان تأمین کرد.

اکبری در گزارشی از عملکرد شرکت گفت: در فصل گرم سال و با افزایش تقاضا، تمام تلاش ما معطوف به تأمین پایدار، به‌موقع و باکیفیت آب در تمامی شهرها و روستاهای استان بود. امروز می‌توانیم با افتخار اعلام کنیم: که در هیچ نقطه‌ای از استان، حتی در مناطق دورافتاده و کویری، شاهد قطعی طولانی‌مدت یا کمبود آب شرب نبوده‌ایم.

وی با اشاره به تنوع آب‌وهوایی و جغرافیایی استان، توضیح داد: این گستردگی، چالش‌های عظیمی در توزیع آب به همراه دارد اما با برنامه‌ریزی دقیق، نشت‌گیری از شبکه‌های توزیع و خطوط انتقال، ایجاد مخازن ذخیره‌سازی استراتژیک، بهره‌مندی از سیستم‌های پمپاژ و پایش هوشمند، کشف و شناسایی انشعابات غیر مجاز و تعویض کنتورهای فرسوده موفق شدیم آب شرب سالم و پایدار را به دست مردم برسانیم.

در مناطق روستایی هم با بهره‌گیری از چاه‌های مجهز، سیستم‌های تصفیه کارآمد و شبکه‌های توزیع بهینه‌سازی شده، دسترسی به آب شرب هموارشد.

برخورد با انشعاب‌های غیرمجاز

آسیه‌سادات ملاباشی، معاون خدمات مشترکین و درآمد آبفای استان اصفهان، نخستین معاون بانو در تاریخ شصت‌ساله این شرکت، امسال با وسواس و دقت، پیگیر شناسایی انشعابات غیرمجاز بود. در پنج ماه نخست سال، ۷۰۰ انشعاب غیرمجاز شناسایی شد انشعاباتی که عمدتاً در باغ‌ها، ویلاها و استخرهای لوکس، بدون هیچ مجوزی، از شبکه‌های آبرسانی سرقت می‌کردند.

او می‌گوید: «این فقط سرقت آب نیست. این سرقت از حق مردم عادی است. وقتی یک ویلا استخرش را پر می‌کند، شاید خانواده‌ای در محله‌ای دیگر برای تامین یک سطل آب در مضیقه است.»

اصفهان در تابستان 1404 به یک کارگاه آموزشی زنده فرهنگ مصرف بهینه آب تبدیل شد

دفتر روابط‌عمومی و آموزش همگانی آبفای استان اصفهان در تابستان 1404 هم‌جهت و هماهنگ با فعالیت‌های فنی و مدیریتی برای تامین پایدار آب شرب، فعالیت‌های فرهنگی متعددی را در خصوص نهادینه کردن مصرف بهینه آب به یک فرهنگ در جامعه به اجراء گذاشت. برنامه‌هایی مانند پویش اصفهان منهای بیست، تتاترهای خیابانی، تبلیغات محیطی، تولید محتوای آموزشی در فضای مجازی، تبلیغات رسانه‌ای، تعامل با سازمان‌های مردم‌نهاد، برنامه‌های آموزشی در هیئت‌های مذهبی، دوره‌های آموزشی عملیاتی برای بانوان خانه‌دار، شاغلین ، دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی، نونهالان و کودکان که با استقبال مخاطبان رو‌به‌رو شد.

مدیر روابط‌عمومی و آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان با اشاره به اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی در تابستان جاری گفت: اصفهان در تابستان 1404 به یک کارگاه آموزشی زنده فرهنگ مصرف بهینه آب تبدیل شد و روابط عمومی آبفای استان اصفهان با الهام از هویت تاریخی و فرهنگی این شهر، برنامه‌های فرهنگی متعددی را در جهت نهادینه‌سازی فرهنگ درست مصرف آب طراحی و اجراء کرد.

مهرداد خورسندی بیان داشت: این برنامه‌ها با حضور خلاقانه هنرمندان، وهمکاری جامعه‌شناسان ، دانشجویان و دیگر صاحب‌نظران از طریق طرح‌های هنری مشارکتی به سمع و نظر مخاطبان رسید. این برنامه‌ها نه تنها ابعاد فنی و چگونگی فرایند تامین، انتقال، توزیع و تصفیه آب را مورد توجه قرار داد بلکه حفاظت و نگهداری از آن را به یک فرایند اجتماعی تبدیل کرد و آحاد جامعه برای نگهداری ازاین مایه حیات از طریق مصرف بهینه آب به مسئولیت‌پذیری واقعی دعوت شدند. امروز اصفهان ثابت کرد منطقه‌ای که مردمان آن مصرف بهینه آب را به عنوان یک مسئولیت اجتماعی قلمداد کنند، از هدررفت آن نیز جلوگیری می‌نمایند.

سکوت و رضایت

محمد رضایی مدیر مجتمع مطبوعاتی استان اصفهان عنوان کرد: «امسال از ۱۱۰ رسانه فعال در استان، هیچ گزارشی از کمبود آب منتشر نشد. مردم هم اعتراضی از کمبود آب شرب به دفتر مدیریت مجتمع مطبوعاتی استان اعلام نکردند.»

بهنام افشاری، سردبیر ایسنا در اصفهان نیز این موضوع را تأیید کرد: «مردم تابستان امسال راضی بودند. در سال‌های گذشته اعتراض بود. امسال، سکوت مردم، سکوت ناشی از رضایت بود.» وی افزود: «این مدل مدیریت می تواند، الگویی برای تمام استان‌های کشور باشد.»

در همین زمینه فاطمه کریمی، ۴۵ ساله از اصفهان می‌گوید: «تابستان امسال واقعاً متفاوت بود. ما آب داشتیم، فشارش هم خوب بود. حتی وقتی میهمان می‌آمد، نگران نبودیم. این یعنی مدیریت واقعی!»

مریم احمدی، مادر دو فرزند در شهر نجف‌آباد هم گفت: «امسال حتی یک‌بار هم نگران نبودیم. آب همیشه بود.»

علی صفایی، ساکن نایین هم افزود: «ما اینجا در دل کویر زندگی می‌کنیم وآب همیشه محدود بوده است، اما امسال از شبکه شهری به طور منظم آب می‌رسید. فشار خوبی داشت و هر روز بدون قطعی در دسترس بود.»

جایی‌که مدیریت، رضایت را به ارمغان می‌آورد

در این سرزمین خشک که سال‌هاست زاینده‌رود از جریان باز ایستاده و سفره‌های آب زیرزمینی پایین‌تر از هر زمانی قرار گرفته است، مدیریت هوشمند، نظارت دقیق، اصلاح شبکه، عدالت در توزیع و مشارکت مردم در مصرف بهینه، توانست جایگزین باران شود. بیش از ۵ میلیون نفر در یکی از خشک‌ترین مناطق کشور، در تابستان ۱۴۰۴، نه تنها به آب شرب پایدار دسترسی داشتند بلکه رضایت واقعی را هم تجربه کردند. و این همه میسر نبود جز با همدلی و همکاری مدیران و کارکنان آبفای استان اصفهان در جهت تامین آب شرب پایدار و همراهی مردم و مسئولان استان در مدیریت مصرف بهینه آب…

حال که در این خطه خشک و پهناور، این کار بزرگ امکان‌پذیر شد، چرا در شهرهای دیگر اتفاق نیفتد؟