عمل به مسئولیت اجتماعی نجاتگر محیط زیست است

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان:

عمل به مسئولیت اجتماعی نجاتگر محیط زیست است

به گزارش دنیای اسرار:محیط زیست بستر اصلی ایجاد سلامتی است و هر نوع اخلال و آلودگی در آن می­تواند منابع تغذیه، تنفس و زیستن انسان­ها را به عامل بیماری تبدیل کند. علاوه بر این، ماهیت محیط زیست و اجزای گسترده آن، خود یک ارزش تلفی می­شود که حفاظت از آن چه از نگاه قانون و چه از منظر اجتماعی ضروری است. این اهمیت در حوزه مدیریت پسماند جدی­تر به نظر می­رسد، چرا که کوچکترین تخطی از اصول و مبانی صحیح مدیریت پسماندها، می­تواند هم محیط زیست را به وادی تخریب و آلودگی بکشاند و هم سلامت جامعه را در معرض بحران قرار می­دهد. اما در این باره مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی می­تواند نجاتگر باشد. اگر همه افراد اعم از حقیقی و حقوقی مسئولیت اجتماعی خود را جدی بگیرند و در راستای وظایف خود گام بردارند، محیط زیست روزگار خوشرنگ­تری را به خود می­بیند. گفت و گوی ما را با دکتر علی دهنوی در ادامه می­خوانید؛

*از همین مسئولیت اجتماعی شروع کنیم. این مفهوم چطور می­تواند به ارتقای کیفیت محیط زیست منجر شود؟

ما در حوزه مسئولیت اجتماعی با ۲گروه افراد مواجهیم. افراد حقیقی که به طور خودجوش و انفرادی به مسئولیت اجتماعی خود پی می­برند و ضمن تغییر رفتار برای کمک به محیط زیست تلاش می­کنند و گروه دیگر که شخصیت حقوقی دارند، در چارچوب وظایف سازمانی خود به کمک به محیط زیست می­شتابند. به هرحال عمل هر ۲گروه از نگاه ما با ارزش است؛ هرچند دسته­ای که داوطلبانه به محیط زیست خدمت می­کنند، جایگاه متعالی تری دارد. اما این افراد چگونه به ارتقای محیط زیست کمک می­کنند؟ گروهی با آموزش و آگاهسازی شهروندان مسئولیت خود را ایفا می­کنند و به تدریج رفتار شهروندان را با تغییر نگرش بهبود می­بخشند، گروهی با فعالیت­های پژوهشی بستر اجرای جدیدترین تکنولوژی­ها را فراهم می­کنند و گروه دیگر هم پروژه­های عمرانی و فنی مناسب برای مدیریت بهتر و مدرن­تر پسماندها را طراحی و اجرا می­کنند. خوشبختانه ما در سازمان مدیریت پسماند ارزش مسئولیت اجتماعی را در طیف گسترده همکاران اعم از کارمندان، متصدیان ایستگاه­ها، مسئولان آموزش و … نهادینه کرده­ایم و با این رویکرد به سوی اجرای برنامه­ها پیش می­رویم؛ ضمن آن که از همکاری با علاقمندان و دغدغه مندانی که بنا به احساس مسئولیت فردی در این حوزه تلاش می­کنند، هم استقبال می­کنیم.

*به نقش مسئولیت اجتماعی در آموزش و آگاهسازی شهروندان اشاره کردید؛ در حوزه آموزش و توانمندسازی شهروندان برای رفتارهای صحیح چه اقداماتی از سوی سازمان صورت گرفته است؟

اغلب برنامه ­های ما در حوزه شهروندی با آموزش و فرهنگسازی همراه بوده است و در کنار هر پروژه­ای به ارائه آموزش­های لازم در آن زمینه هم پرداخته­ایم. به همین منظور پروژه طراحی و تولید ۱۰هزارمخزن کارتن پلاست مخصوص پسماند خشک، جهت توزیع در مراکز آموزشی در راستای تفاهم نامه همکاری با آموزش و پرورش کلید خورده و این مخازن در مدارس سطح شهر در حال توزیع است. طرح توزیع جعبه­های ایمن برای مدیریت اجزای ویژه پسماندهای خانگی، هم برای اولین بار در کشور و با هدف ارتقاء سلامت و بهداشت عمومی جامعه و افزایش کیفی کود کمپوست ابتدا به صورت پایلوت و سپس در کل شهر اجرا شده است. فاز فراگیر توزیع جعبه­های ایمن نیز طبق توافق با اداره کل آموزش و پرورش استان، در مدارس و همراه با آموزش به دانش آموزان اجرا شد و در ادامه بیماران خاص در مراکز بهداشت، هم این جعبه­ها را دریافت می­کنند. دیگر پروژه­ای که برای نخستین بار در سطح کشور در اصفهان در حال انجام است، تجهیز و راه اندازی اولین پردیس نمایشگاهی زیست­محیطی کشور است که با هدف آگاهسازی و آموزش گروه­های مختلف شهروندان به ویژه دانش آموزان در حال انجام است و هم اکنون فاز طراحی را سپری می­کند. افزون بر این موارد برنامه­های آموزشی مستمر، شامل برگزاری جشن­ها در مناطق مختلف شهری، جلسات توجیهی با گروه­های مختلف مانند مدیران مدارس و رابطین بهداشت، توزیع سبد و کارتن پلاست در ادارات و سازمان­ها، انتشار خبرنامه داخلی سازمان با هدف انعکاس اخبار و اطلاعات آموزشی و …. نیز در حوزه برنامه­های آموزشی و فرهنگی ما قرار می­گیرد اما فعالیت­های ما در حوزه مسئولیت اجتماعی تنها به این موارد محدود نمی­شود و در حوزه­های عمرانی، تأمین تجهیزات و زیرساخت­ها نیز فعال هستیم.

*در خبرها به راه اندازی ۲خط جدید پردازش با ظرفیت هرکدام ۲۵۰تن در اصفهان اشاره کرده بودید. اقدامی که می­تواند میزان بیشتری از پسماندها را با دقت بالاتر پردازش کند. از جزییات این پروژه بگویید.

روزانه حدود هزار تن پسماند وارد کارخانه پردازش پسماند می­شود، که ۵۰۰الی ۶۰۰ تن آن مواد آلی قابل تجزیه( مانند مواد غذایی) بوده و به کمپوست تبدیل می­شود و مابقی نیز شامل ۱۰-۲۰ تن پسماند خشک بازیافتی و بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ تن آن مواد آلی غیرقابل تجزیه(مانند نایلون­ها) است که ما سعی کرده­ایم با تجهیز و توسعه کارخانه بتوانیم ضمن مدیریت اصولی، از منافع این پسماندها به عنوان طلای کثیف استفاده کنیم. به همین منظور پروژه طراحی و ساخت خطوط پردازش جدید پسماند را کلید زد­ه­ایم که طی این پروژه طراحی و ساخت ۲ خط پردازش پسماند مجهز و به روز  با ظرفیت هر کدام ۲۵۰تن را کلید زده­ایم و هم اکنون فاز سوم اجرای آن که ساخت و نصب تجهیزات است، در حال انجام می­باشد. در این خطوط تجهیزاتی مانندکیسه بازکن با فناوری لازم جهت کاهش آسیب به مواد بازیافتی و جلوگیری از خردشدن شیشه، سرند دوار برای جداسازی بیشتر و خالص تر مواد آلی و سرند بالستیک به منظور جداسازی مواد ۳بعدی، ۲بعدی و مواد آلی به کار گرفته شده و بهبود محیط کار اپراتورهای جداسازی دستی و احترام به کرامت انسانی و رعایت حقوق شهروندی آن­ها را هم مد نظر قرار داده­ایم. از سوی دیگر پروژه طراحی و احداث تاسیسات انتقال و تصفیه شیرابه نیز به منظور مدیریت اصولی شیرابه پسماندهای شهر اصفهان و جلوگیری از نفوذ این مایع بسیار آلوده به منابع آب و خاک در دست انجام است. در این پروژه احداث کانال­های انتقال در محل سالن دریافت، سایت پردازش، سایت تخمیر و احداث لاگون­های تبخیری را مد نظر قرارداده­ایم و پیش بینی می­شود تا اواخر سال ۹۸ این پروژه به اتمام برسد. ساماندهی لندفیل سایت پسماند شرق هم دیگر پروژه­ای است که با هدف بهبود شرایط دفن پسماند وکاهش نفوذ شیرابه به خاک و آب­های زیر زمینی در حال انجام است و پس از طی مراحلی شامل رس کوبی کف لندفیل، شیب­بندی کف لندفیل، ایجاد مخزن جمع آوری شیرابه و سلول­بندی محل دفن در انتهای سال ۹۸ به بهره برداری می­رسد.

*یکی از مواردی که به آن اشاره کردید استفاده از تکنولوژی­های جدید برای مدیریت ریجکت پسماندها و استحصال مواد با ارزش است. از طرفی در اخبار پیشین از برنامه­های سازمان مدیریت پسماند برای اجرای پروژه پیرولیز در اصفهان، گفته بودید. اکنون این پروژه در چه مرحله­ای است و قرار است چه اتفاقی در این زمینه رخ دهد؟

یکی از این پروژه­ها که می­تواند به لحاظ اقتصادی و زیست محیطی کمک شایانی در روند مدیریت پسماند کند، پروژه استحصال هیدروکربن از ریجکت خطوط پردازش پسماند به روش پیرولیزاست. ریجکت یا دورریز خطوط پردازش شامل مواد پلاستیکی، پایه نفتی، منسوجات و غیرهاست که متأسفانه در حال حاضر دفن می­شود. این پسماندها در فرآیند پیرولیز درمجاورت گرما و نبود اکسیژن می­تواند تجزیه و به روغن پیرولیزی و گاز سنتز تبدیل شوند.با پردازش روغن به دست آمده در برج جداساز، امکان تولید هیدروکربن صادراتی وجوددارد. با این تکنولوژی میزان دفن پسماند به مقدار چشمگیری کاهش می­یابد و ما را به هدف شهر بدون دفن پسماند، نزدیکتر می­کند. همچنین می­توانیم از پسماندها موادارزشمندی استخراج کنیم که با توجه به هرم استراتژیک مدیریت پسماند، این یک اقدام  مثبت تلقی می­شود. به منظور اجرای این طرح پیشرفته در اصفهان که برای نخستین باردر کشور رخ می­دهد، فراخوانی را برای شرکت­های فعال در این حوزه منتشر کرده­ایم که با بررسی­های صورت گرفته در مورد پیشنهادات، با یکی از اساتید دانشگاه صنعتی اصفهان قراردادی برای بررسی فنی این طرح­ها منعقدشد. در ادامه تاکنون ۲شرکت به این منظور اعلام آمادگی کرده­اند و جلساتی هم برای ارزیابی آن­ها برگزارشده تا صلاحیت و توانایی این ۲ شرکت مورد بررسی قرار بگیرد و در آینده برای اجرایاین طرح تصمیم­گیری شود. علاوه بر این متقاضیان دیگری هم مراجعه کرده­اند که حال رایزنی با آن­هاهستیم.

*همانطور که می­دانید، بخشی از پسماندها هستند که قابلیت بازیافت ندارند یا بازیافت آن­ها در شرایط ویژه­ای صورت می­گیرد. به نظر می­رسد اجرای پروژه پسماند سوز بیمارستانی در همین راستا در دست بررسی است. این پروژه هم اکنون در کدام مرحله است؟

طبق قانون مدیریت پسماندهای عفونی و بیمارستانی بر عهده تولید کننده آن است. اما مسئولیت اجتماعی ما برای مدیریت پسماندهای بیمارستانی و رفع خطرات ناشی از آن­ها ایجاب کرد تا به دنبال احداث پسماندسوز بیمارستانی باشیم. این پروژه به طور متوسط ۱۵ تن پسماند عفونی روزانه اصفهان را مدیریت کرده و مناسب ترین گزینه برای امحای کامل این پسماندهاست. این دستگاه دارای دو محفظه احتراق بوده و از فیلترهای تعبیه شده و تجهیزات دیگر برای تصفیه گازها و ذرات استفاده می­شود. در همین راستا شهرداری به دنبال انعقاد تفاهم نامه­ای با دانشگاه علوم پزشکی برای تحویل پسماند بیمارستان­ها به مدت ۱۰سال به شهرداری است، تا اجرای طرح زباله سوز بیمارستانی، برای سرمایه­گذار توجیه اقتصادی داشته باشد. در حال حاضر بیمارستان­ها برای مدیریت پسماندهای عفونی از دستگاه اتوکلاو استفاده می­کنند و مدعی هستند که با این روش، پسماندهای عفونی بی خطر می­شوند در حالی که استفاده از دستگاه اتوکلاو یک روش ضدعفونی کردن موقت است تا بتوان پسماندها را از بیمارستان خارج کرد و لازم است این پسماندها به طور اصولی امحاء شوند.

*مواردی که مطرح شد، همه در حوزه مسئولیت اجتماعی حقوقی و معطوف به سازمان مدیریت پسماند بوده است. اما به نظر شما شهروندان چه وظیفه­ ای دارند؟

مسئولیت اجتماعی مفهومی است که نوع واکنش هر شهروند را در برابر مسائل مختلف تعیین می­کند. اما به طور مشخص در قبال مدیریت پسماندها مسئولیت اجتماعی هر کدام از ما به عنوان شهروند عبارت است از این که شهر را محیط زندگی خود تلقی کنیم، پسماند کمتری تولید کنیم، حداقل، تفکیک به دو دسته پسماند تر و خشک را جدی بگیریم، فقط در روز و ساعت مشخص شده پسماند خود را بیرون بگذاریم و جعبه­ های ایمن را برای سلامتی خود و کسانی که دوستشان داریم، جدی بگیریم. این موارد اگر چه محدود و ساده است اما اگر از سوی شهروندان مهم پنداشته شود، کمک شایانی به ارتقای کیفیت محیط زیست می­کند. بدیهی است شهروندان اصفهانی افرادی فهیم و مسئولیت پذیرند و با ارائه آموزش­ها پیش بینی می­کنیم به مرور زمان، ضمن عمل به این موارد، در حوزه­های دیگر هم یاریگر محیط زیست باشند.