جرم کیف قاپی و جیب بری از منظر حقوقی

 بر اساس ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف‌زنی، جیب‌بری و امثال آن شود به حبس از یک تا ۵ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق ‌محکوم خواهد شد.

به گزارش دنیای اسرار:کیف قاپی یا ربودن کیف عبارت است از ربایش ناگهانی کیف متعلق به شخص دیگر. در واقع ربودن هر نوع کیف، بسته یا ساک دستی افراد که به صورت سریع و غافلگیرانه و ناگهانی انجام می پذیرد را کیف قاپی می گویند. کیف در فرهنگ معین به وسیله ای کیسه مانند تعریف شده که در آن اشیاء را قرار می دهند و حمل می کنند و انواع مختلف دارد. پایین بودن هزینه جرم، سهل الوصول بودن و وجود زمینه ¬های ارتکاب جرم باعث شده است جوانان بیکار و شرور به این جرم روی آورند. کیف قاپی و جیب بری از جمله جرایمی هستند که موجب بروز احساس ناامنی در جامعه و سبب تزلزل امنیت اجتماعی و موجب دلسردی عامه مردم نسبت به امنیت می شوند.
بر اساس ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی هر کس مرتکب ربودن مال دیگری از طریق کیف‌زنی، جیب‌بری و امثال آن شود به حبس از یک تا ۵ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق ‌محکوم خواهد شد.
تفاوت کیف قاپی و کیف زنی و جیب بری
جیب بری، نوعی از سرقت است که طی آن سارق، پول و اشیاء قیمتی مانند طلا، موبایل، وجه نقد و… را از جیب لباس شخص قربانی می رباید، مال باخته در هنگام جیب بری معمولاً متوجه دزدی نمی شود. جیب رها سرعت عمل بالایی دارند و گاهی از ترفندهایی مثل سؤال پرسیدن یا تنه زدن برای ایجاد فرصت مناسب استفاده می کنند. قاپ زنی یا کیف قاپی، نوعی از سرقت است که در آن سارق، کیف یا موبایل قربانی را در یک حرکت ناگهانی می رباید. این جرم معمولاً توسط سارقان سواره(سوار بر موتور سیکلت یا خودرو) انجام می شود.
الگوی پراکنش مکانی جرم کیف قاپی
بر اساس تحقیقات به عمل آمده جرم کیف قاپی و جیب بری غالباً در محدوده¬ی مرکزی شهر از جمله مراکز اداری، تجاری، مالی، حمل و نقل و کسب کار واقع می گردد؛ به دلیل حجم بالای تردد روزانه شهروندان به این منطقه. مثلاً بر اساس پژوهشی وقوع کیف قاپی در شهر ساری حوالی ادارات پر مراجعه مانند شهرداری، فرمانداری، دادسرا و … افزایش می یابد. علاوه بر این، بافت قدیمی شهر مستعد وقوع کیف قاپی و جیب بری است چرا که بافت قدیمی و نامنظم شهر سبب شکل گیری انواع آماج جرم و تضعیف کنترل اجتماعی و انتظامی می گردد.
الگوی زمانی وقوع جرم
تحلیل الگوی زمانی جرم کیف ¬قاپی و جیب ¬بری نشان می دهد، معمولاً یک سوم پایانی شبانه روز از ساعت ۱۶ تا ۲۴ نمودار وقوع جرم کیف قاپی روند صعودی می یابد، چرا که نزدیک شدن به ساعات شب و تاریک شدن هوا و تراکم جمعیت به تکمیل مثلث جرم می ¬انجامد و احتمال وقوع کیف قاپی را افزایش می دهد. خلاء ناشی از حضور فیزیکی پلیس و ضعف کنترل اجتماعی و کنترل انتظامی در بالابردن فرصت های مجرمانه در ساعات پایانی روز عامل مهم دیگر محسوب می شود. بر اساس تحقیقات به عمل آمده ارتکاب جرم و جنایت و رفتارهای خشن علیه افراد در ماه های گرم سال بیشتر می شود.
ابزار ارتکاب جرم
یافته های پژوهشی نشان می دهد موتورسیکلت ها مهم ترین وسایل وقوع جرم کیف قاپی یا جیب بری هستند.
راهکارهای مقابله با جرم کیف قاپی
۱-احیای بافت فرسوده ی علی الخصوص در مناطق مرکزی شهر و تمرکز زدایی حجم فعالیتهای اقتصادی و خدماتی از این محدوده
۲-تقویت راهبردها و تاکتیک های پیشگیری وضعی در بافت فرسوده شهری
۳-تقویت تعامل با سازمان های مرتبط با پیشگیری از جرم در راستای تقویت مراقبتهای غیر رسمی
۴-تقویت پایش محیط شهری از طریق افزایش دوربین های مدار بسته به ویژه در نواحی جرم خیز
۵-کاهش قربانیان جرم کیف قاپی از طریق آموزش و پیشگیری اجتماعی در رسانه ها، مدارس و فضای شهری
۶-تشدید برخورد قضائی با موتور سیکلت های دارای پلاک مخدوش
۷-تشدید برخورد قضائی با خریداران اشیای سرقت شده به ویژه گوشی های تلفن همراه و طلاجات و محتویات کیف های سرقت شده
۸-تقویت نقش شورای تأمین در برنامه ها و اقدامات پیشگیری از سرقت به ویژه کیف قاپی
۹-تقویت تعامل با سازمان های مرتبط با پیشگیری از جرم در راستای تقویت مراقبت های غیررسمی
۱۰-تقویت راهبرد پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی به ویژه درکانون های جرم خیز
۱۱-محدود کردن مقطعی یا دائمی ورود موتورسواران به محدوده های شهری دارای آمار بالای کیف قاپی
منابع و مآخذ:
۱-قانون مجازات اسلامی
۲-“سید جلیل نبوی رستاقی”، “ناصر بیات”، کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیا GIS در مدیریت پیشگیری از جرم کیف قاپی(مورد مطالعه شهربابل سال ۱۳۹۶، نشریه پژوهش های دانش انتظامی، بهار ۱۳۹۸، شماره ۸۲، ص ۱۵۲
۳-“ساکی پور، الهام جمالی”، بررسی جرم کیف قاپی در حقوق ایران، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره ۸، شماره ۱، بهار ۱۴۰۱،ص۴۴۱
۴-“حسین میرمحمد صادقی”، جرایم علیه اموال و مالکیت، بنیاد حقوقی میزان، ۱۳۹۳، ص۲۴۳
۵-“ایرج گلدوزیان”، محشای قانون مجازات اسلامی، مجمع علمی و فرهنگی مجد، تهران، ۱۳۸۶، ص۳۹۲
۶-“حسین ترکی، حمیدرضا عبدالملکی”، تأثیر مدیریت گشت انتظامی یگان امداد فاتب بر پیشگیری از جرم کیف قاپی(مورد مطالعه قرارگاه شمال)، نشریه پژوهش های دانش انتظامی، بهار ۱۴۰۰، شماره ۹۰، ص
تهیه و تنظیم: سرهنگ “نبی الله محمدی”، معاون حقوقی و امور مجلس و دولت فرماندهی انتظامی استان اصفهان